تزئینات گچبری مدرن در اسلام و پیش از اسلام

تزئینات گچبری مدرن در اسلام و پیش از اسلام

تزئینات گچبری مدرن در اسلام و پیش از اسلام تحولات گوناگونی داشته بسیاری از طرح ها از این سبک هنر حذف شده و طرح هایی نیز جایگزین شده است

گچبری مدرن هنری هنر خاصی است که هنرمندان توانمند و خلاق علاقه شدیدی به آن دارند زیرا ترکیبی از هنر های مجسمه سازی طراحی و گچبری است .

شما میتوانید تابلو های سه بعدی گچبری مدرن خاص و زیبایی را تهیه کنید بدون این که نیاز به دانش اولیه ای از طراحی و مجسمه سازی داشته باشد.

شاید داشتنن هنر طراحی به شما کمک زیادی کند ولی نداشتن این هنر نیز نباید شما را از یادگیری این تخصص زیبا دور نگه دارد زیرا شما میتوانید طرح های خود را با تکنیک های انتقال طرح بر روی بیس کار خود طراحی کنید.

در این مطلب قصد داریم بخشی از کتاب هنر گچبری را برای شما انتشار بدهیم در این کتاب شما با بخش های مختلف گچبری مدرن و کلاسیک آشنا میشوید.

گچبری  و تزئینات گچبری مدرن در اسلام و پیش از اسلام 

در تزیینات حاشیه محراب مسجد نایین از نقوش هندسی هشت بازوبندی هشت صلیب) (زمرشیدی ۱۳۶۵ش: ص ۱۶۹-۱۶۸) استفاده شده که قسمت داخلی آن به صورت خوشه انگوری با ساقه گردان تزیین شده است.

در قاب بندی حاشیه دور محراب، مخصوصاً حاشيه طاق نماها و قوسها برای اولین بار از طرح هندسی شبه گره و آژده کاری استفاده شده است

پوپ و اگر من همان ص ۱۵۲۶ در داخل دایره ها و زمینه لچکیهای طاق نمای بزرگ نقش کنگره های استلیزه و خوشه های انگور با ساقه های گردان که به دنبال هم تکرار شده وجود دارد.

به طور کلی گچبریها از اشکال هندسی، کثیر الاضلاعها و دوایر و موضوعات گیاهی مانند درخت تاک و برگ مو و خوشه های انگور و نیز برگ کنگره های استلیزه تشکیل شده

که اکثراً با نقوش گچبری زمان ساسانی و در دوران اسلامی با نقوش گچبری مسجد سامرا قابل مقایسه است. نقش هشت و چلیپا در این تزیینات جزء اولین تزیینات هندسی به این شکل است

نکته دیگری که نشان میدهد هنرمندان به سنتهای ساسانی توجه داشته و آنها را استمرار داده اند

وجود گلهای کوچک شش لبی (لوتوس) در بین حروف و برگچه های دو شاخه به شکل بالهای برافراشته در تزیینات کتیبه است

این گونه تزیینات گل لوتوس و برگچه های سه لبی در انتهای حروف در تزیینات کتیبه های مسجد جامع نایین و برج رسگت دیده میشود

برج رسگت، برج آجری بسیار زیبایی است که لبه برج با ردیف مضاعفی از مقرنسهای آجری مزین به نقوش گچبری تزیین شده است.

در پایین این مقرنسها کتیبه ای با شکوه به خط کوفی گچبری شده و حروف کتیبه به رنگ سفید بر زمینه آبی جلوه می کند.

بالای در ورودی، کتیبه دیگری که آن هم از گچ ساخته شده وجود دارد.

این کتیبه شامل چهار سطر است که سه سطر اول و نیمی از سطر چهارم به خط کوفی است و در انتها متنی به خط پهلوی نوشته شده است

(مجموعۀ نویسندگان، همان: ۳۸۱-۳۸۲). گچبریهای برج به لحاظ تقارن و تکرار نقش استمرار هنر گچبری دوره ساسانی است مانند گچبریهای شهر تاریخی نیشابور و مسجد جامع نایین که تکرار نقش و تقارن از ویژگیهای آنها است.

تلفیقی از نقوش سرمه دان قناس چهار لنگه و شش طبل مشاهده میشود

محققان ظهور سبک هندسی در ایران را بعد از قرن پنجم هجری هم زمان با روی کار آمدن سلجوقیان نسبت میدهند

نجیب اوغلو، (۱۳۷۹ ش ص ۱۳۰ – ۱۳۹) اما با وجود نمونه های ذکر شده در بالا میتوان گفت از حدود قرن ۳ و ۴ هجری نقوش هندسی وارد گچبری می گردد،

به طوری که قرن چهارم هجری برای اولین بار نمونه کامل نقش گره هندسی در گچبریها اجرا شده است

به گونه ای که بعدها در دوره سلجوقیان از نقوش هندسی که پیش از آن آغاز شده اند بسیار استفاده شده است.

سردر جورجیر که امروزه بخشی از مسجد حکیم اصفهان است از نظر تاریخی ارزش زیادی دارد،

چون یکی از معدود آثار بیانگر پایتختی اصفهان در دورۀ آل بویه است سر در مزبور از نمونه های بسیار عالی هنر آجر تراشی و گچبری در نیمه دوم قرن چهارم هجری است.

در بدنه سردر، تزيینات گچی و آجری چنان ماهرانه کنار یکدیگر نشسته اند که با وجود تنوع نقوش و فرمها و عدم استفاده از عنصر و رنگ، بسیار چشمگیر هستند.

اهمیت سردر به دلیل نقوش متنوع و نادر و تأثیرش بر تزیینات دوره سلجوقی است.

هنر معماری و تزیینات این سردر و مسجد جامع نایین حلقه اتصال معماری ایرانی از خراسان قرن چهارم هجری با آثار معماری دوران سلجوقی مانند گنبدهای نظام الملک و تاج الملک در مسجد جامع اصفهان به شمار می رود

منتظر القائم، ۱۳۸۶ش، ص ۵۴ از جمله این نقوش میتوان به نقوش شمع، پرنده (سیمرغ)، درخت، غنچه و بال اشاره کرد. نقش شبیه به شمع و شمعدان بر روی دو پیلپوش که به صورت متقارن در دو طرف بالای درب ورودی و داخل نیم گنبد قرار دارند دیده میشود

نقش پایه شمعدان در این پیلپوشها شبیه به نقش گچبری دیوار داخلی کاخ بلکوارا سامرا است (تصویر شمارۀ ۱۹ افشار نادری، ۱۳۷۴ش، ص ۲۱۶- ۲۲۰ اتینگهاوزن و گرابر، ۱۳۷۸ ش ص ۱۵۶).

در قسمت تحتانی دیوار بیرونی سمت چپ سر در یک جفت پرنده در دو ردیف بر بالای یکدیگر قرار دارند (تصویر شماره ۲۴ در بالای پرنده ها نقش درخت به چشم میخورد.

نماد درخت از روزگاران گذشته در ایران وجود داشته در دوران بعد از جمله هخامنشیان ساسانیان نیز مطرح بوده است.

نقش پرنده و درخت در آثار مختلف دوره ساسانی بیش از ادوار دیگر به چشم می خورد، چنان که می توان گفت، از این دوره به بعد رواج بیشتر پیدا کرده و بعدها به هنر آل بویه و سلجوقی نیز راه پیدا کرده است

آموزش گچبری مدرن

گچبری مدرن

آموزش رایگان گچبری مدرن

صفر تا صد گچبری مدرن

آموزش گچبری مدرن روی آینه

(اآفشارندری، همان ۲۱۴ مکی نژاد، ۱۳۸۷ ش ص ۷۲) در قسمت فوقانی نقوش پرنده و درخت شبیه به بال بر گرفته از برگچه های برافراشته ساسانی

امیدوارم تا این بخش از کتاب تزئینات گچبری برای شما جالب توجه بوده باشد در مطالب آینده بخش های دیگر این کتاب جذاب را برای شما عزیزان در سایت گچبری مدرن رسام نفس  انتشار خواهیم

بدون شک داشتن دانش پیشین گچبری میتواند در اموزش گچبری مدرن به شما کمک کند.